D Vitamini Nedir? Vücudumuza Nasıl Katkı Sağlar?

Bilindiği üzere vücudumuzun normal işlevini devam edebilmesi için bazı önemli gıdalara, vitaminlere, minerallere ve hormonlara ihtiyacı var. Bunlardan bir tanesi de D vitamini. Farklı formları bulunan D vitamini, vücudumuz için son derece faydalı. Bu yazıda, D vitamini nedir, insan vücuduna olan katkıları nelerdir, hangi besinlerde bulunur, eksikliğinde neler olur, gibi soruların cevaplarını veriyoruz. Okumaya devam ederek D vitamini hakkında kapsamlı bilgiler edinebilir, sağlığınıza olan katkılarını kısa yolda öğrenebilirsiniz.

D Vitamini Nedir?

Kalsiferol olarak da bilinen D vitamini, yağda çözünen ve vücut için hayati öneme sahip olan bir prohormondur. Vücutta hormon gibi işlev gören bu prohormon, D2 ve D3 olmak üzere iki formu bulunur. D3 vitamini güneş ışığıyla sentezlenir. Büyüklerimizin, “D vitaminini güneşten alırız.” cümlesiyle anlatmak istedikleri, biraz da budur. Zira derimiz güneşe maruz kaldığında (özellikle yaz aylarında) D3 vitaminini sentezlemeye başlar. Bu durum, çoğunlukla çocuklarda ve ileri yaştaki bireylerde, kas gelişimi ve sağlığı için oldukça faydalıdır. D2 vitamini ise vücutta sentezlenmeyen, ancak dışarıda takviye olarak alınabilen D vitamini türü olarak açıklanır. Aşağıda, D vitamini özelliklerini maddeler halinde görebilirsiniz.

• Kemikleri korur: Kemik mineralizasyonunu ve yoğunluğunu artırarak kemik sağlığını destekleyen kalsiferol, özellikle çocuklarda ve ileri yaştaki kişilerde dengede olması gereken bir vitamindir. Eksikliğinde kas erimesi, raşitizm ve osteomalazi gibi sağlık sorunlarının yaşanmasına zemin hazırlayabilir. Dolayısıyla siz siz olun, D vitamini değerlerinizi düzenli olarak kontrol ettirin.
• Bağışıklığı destekler: D vitamini, bağışıklık sisteminin düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. Bağışıklık hücrelerinin aktivasyonunu ve bağışıklık tepkilerini düzenleyerek enfeksiyonlara ve enflamasyona karşı koruyucu etkisi bulunmaktadır.
• Kalsiyum ve fosfor emilimi için gereklidir: Bağırsaklarımızda, kemiklerimizde ve böbreklerimizdeki kalsiyum ve fosfor emilimini artıran D vitamini tüm bu bölgelerin, olması gerektiği gibi çalışmasına katkıda bulunur.
• Kasların işlevini destekler: Tıpkı kemiklerde olduğu gibi kas gelişiminde ve desteklenmesinde de işe yarayan D vitamini, kas dokularının işlevini düzenleyerek kas gücünü ve dolayısıyla performansını artırır.
• Güneş ışınlarıyla sentezlenir: Cildiniz güneşe yeterince maruz kaldığı her an, D vitamini sentezlenmeye başlar. Güneş ışığı, ciltte bulunan 7-dehidrokolesterol adlı maddeyi D3 vitamini olarak adlandırılan aktif formuna dönüştürür ve vücudumuz, alması gereken vitamini doğal yollarla almış olur.

Şimdi sırada D vitamini eksikliği konusu var. Gelin, D vitamini eksikliği belirtileri nelerdir, hep birlikte öğrenelim.

D Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Kalsiferolün, kas ve kemik gelişiminden bağışıklık sistemine kadar pek çok alanda olumlu katkılar sunan bir vitamin çeşidi olduğunu artık biliyoruz. Peki, eksikliğinde neler olur, hiç düşündünüz mü? Bu sorunun cevabını vermeden önce bu faydalı vitaminin hangi gıdalarda bulunduğunu açıklamakta yarar var. Aşağıda, D vitamini nelerde bulunur, konusu ile alakalı bilgilere ulaşabilirsiniz.

Kalsiferol Nelerde Bulunur?

• Süt Ürünleri: Süt, yoğurt ve peynir gibi süt ürünleri, D vitamini kaynağı olabilir.
• Karaciğer: Bazı karaciğer türleri de doğal olarak D vitamini içerir.
• Yumurta sarısı: Yumurta sarısı, D vitamini içeren doğal bir kaynaktır.
• Mantar: Güneşe maruz kalmış mantarlar, doğal olarak D vitamini içerir.
• Yağlı balıklar: Somon, uskumru, sardalya gibi yağlı balıklar D vitamini açısından son derede zengindir. Dolayısıyla haftada bir ya da iki defa yağlı balık tüketmek, vücuda D vitamini alımı için gereklidir.
• D vitamini takviyeleri: D vitamini, takviye formunda tablet, kapsül veya damla şeklinde temin edilebilir. Takviyeler, D vitamini eksikliği durumlarında veya belirli gruplarda (örneğin güneşe maruz kalmada zorluk yaşayanlar, yaşlı yetişkinler, koyu ten rengine sahip kişiler) D vitamini ihtiyacını karşılamak için kullanılabilir.

Gördüğünüz üzere D vitamini içeriği, gıdalarda ve takviyelerde marka ve üretim yöntemlerine bağlı olarak değişebilir. D vitamini alımı konusunda bir eksiklikten şüpheleniyorsanız, doktorunuz ya da beslenme uzmanınızdan tavsiye almanız son derece önemli.

Şimdi D vitamini eksikliği belirtilerine geçebiliriz.

1. Zayıf Bağışıklık Sistemi: Yukarıda da belirtildiği gibi, D vitamini bağışıklık sistemimiz üzerinde son derece büyük olumlu etkilere sahip. Dolayısıyla eğer kan değerlerinde çıkan D vitamini eksikliği, bağışıklık sisteminin de zayıflamasına yol açıyor olabilir.
2. Kemik Sorunları: Özellikle çocuklarda görülen ve raşitizm olarak adlandırılan kemik deformasyonu durumu, D vitamini eksikliğinden kaynaklanıyor olabilir. Bu sorunun doğru tanısı için en kısa sürede bir uzmana görünmekte fayda var.
3. Kronik Yorgunluk ve Halsizlik: Düşük bağışıklık sisteminin de etkisiyle, vücutta hissedilen sürekli yorgunluk hissinin nedeni, D vitamini eksikliği olabilir. Kan değerlerinize baktırmayı unutmayın!
4. Kemik Ağrıları: Kalsiyum ve fosfor emilimini artıran D vitamini, bu yönüyle kemik gelişimi ve sağlığı için muazzam bir öneme sahip. Dolayısıyla eksikliği durumunda kemik ağrılarına yol açması da son derece normal.
5. Kaslarda Kuvvet Kaybı: Tıpkı kemiklerde olduğu gibi kaslar üzerinde de azımsanmayacak katkıları bulunan D vitamini, eksikliği durumunda kaslarda kramplara ve güçsüzlüğe yol açabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Yenidoğan bebeklerde D vitaminine ne zaman başlanmalı?

Yenidoğan bebeklerde D vitamini takviyesi, doktorun da tavsiyesiyle, genellikle doğumdan hemen sonra başlanmalıdır. Amerikan Pediatri Akademisi (American Academy of Pediatrics) ve diğer sağlık otoriteleri, yenidoğan bebeklere doğumdan itibaren günlük D vitamini takviyesi verilmesini öneriyor. D vitamini takviyesi, bebeklerin güneşe maruz kalmalarının sınırlı olduğu durumlarda, emzirme dönemi boyunca ve özellikle kuzey bölgelerde yaşayan bebeklerde daha gereklidir. Bebeklerin güneşe maruz kalma süreleri; cilt rengi, iklim koşulları, mevsim ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Kısacası yenidoğan bebeğinize D vitamini vermeye başlamadan önce doktorunuza danışmanızda yarar var.

Kandaki D vitamini kaç olmalı?

Yetişkinlerde D vitamini düzeyleri için kabul edilen yaygın referans aralığı, 20-50 ng/mL (50-125 nmol/L) olarak kabul edilir. D vitamini düzeylerinizin ne olması gerektiği konusunda en doğru bilgileri doktorunuz veya sağlık uzmanınızdan almalısınız.

D vitamini nasıl kullanılır?

Bu soruya cevap vermeden önce herkesin D vitamini ihtiyacının farklı olabileceğini ve kararın bir uzman tarafından verileceğini belirtmek gerek. D vitamini takviyesine ihtiyaç duyuyorsanız tercih ettiğiniz takviye ürününü; dozajına, zamanlamasına, kullanım şekline ve diğer ilaçlarla nasıl kullanılacağına dikkat ederek tüketebilirsiniz.

D vitamini fazla alınırsa ne olur?

D vitamini takviyesini, size önerilen dozajdan fazla tüketirse hipervitaminöz durumu ortaya çıkabilir. Kişide bulantı, kusma, iştah kaybı, ishal, idrar yapma sıklığında artış, kandaki kalsiyum düzeyinde yükselme, kas zayıflığı, baş ağrısı, kabızlık, halsizlik, böbrek taşı oluşumu ve kemik ağrısı gibi sorunlara yol açabilen hipervitaminöz belirtilerinde en kısa sürede bir hekime başvurmak gerekir.

D vitamini neden düşer?

D vitamininin kanda düşük çıkmasının sebepleri arasında güneşe yeteri kadar maruz kalamama, yetersiz beslenme, yaşlanma, cilt koyuluğu, malabsorpsiyon sorunları; böbrek, karaciğer, sindirim sistemi rahatsızlıkları ve düzenli ilaç kullanımını saymak mümkün.

D vitamini nedir, sorusuna ek olarak, özellikle sporcular için elzem olan protein tozu hakkında detaylı bilgilere ulaşmak isterseniz Protein Tozu Ne İşe Yarar? başlıklı yazımıza da mutlaka göz atmalısınız.